Davanın açılmamış sayılması, açılmış olan bir davanın hukuki gerekliliklerinin yerine getirilmemesi sebebi ile "hiç varolmamış sayılması" anlamına gelmektedir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 150. maddesinde;
(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır."
şeklinde düzenlenmiştir.
HANGİ HALLERDE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASINA KARAR VERİLİR?
1-) Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı verildikten sonra süresi içinde görevsizlik veya yetkisizlik kararı veren mahkemeye başvurarak dosyanın görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesi talep edilmez ise, davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. (HMK 20/1)
2-) Davanın başlangıcında vekaletnamesini sunmayan avukata, mahkeme tarafından verilen kesin süre içinde avukatın vekaletnamesini sunmaması halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. (HMK 77)
3-) Dava dilekçesindeki eksikliğin mahkeme tarafından verilen kesin süre içinde tamamlanmaması halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. (HMK 119/2)
4-) Davanın takip edilmemesi sebebi ile işlemden kaldırılmasına karar verilmesi halinde, süresi içinde davayı yenileme talebinde bulunulmaması durumunda davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. (HMK 150)
DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI KARARINDANDAN SONRA NE YAPMALI?
Davanın açılmamış sayılması durumunda, dava hukuk aleminde "hiç varolmamış, doğmamış" sayılmaktadır. Dolayısı ile zamanaşımı veya hak düşürücü süre geçmemiş ise, davayı baştan açma imkanı bulunmaktadır. Gerekli masraf- harç karşılanarak yeni bir dava olarak açılması mümkündür.